Prezydent Chin Xi Jinping przybył z oficjalną wizytą do Kazachstanu, podczas której zaplanowano rozmowy z prezydentem Kasym-Żomartem Tokajewem oraz udział w wielostronnym szczycie państw Azji Centralnej. To dopiero trzecia zagraniczna podróż chińskiego przywódcy w 2025 roku. Wizyta odbywa się równolegle ze szczytem G7 w Kanadzie oraz niedawnymi rozmowami sekretarza stanu USA Marco Rubio z przedstawicielami Kazachstanu w Waszyngtonie — informuje geopolityka.org powołując się na Bloomberg.
Analitycy postrzegają tę wizytę jako element szerszej strategii Chin mającej na celu wzmocnienie wpływów w Azji Centralnej. Eksperci zauważają, że Pekin dąży do zapewnienia stabilności gospodarczej w regionie, biorąc pod uwagę możliwe pogorszenie relacji ze Stanami Zjednoczonymi. To właśnie w Kazachstanie Xi Jinping w 2013 roku ogłosił inicjatywę „Jeden pas, jedna droga”, która stała się podstawą międzynarodowych projektów gospodarczych Chin.
Partnerka firmy doradczej PRISM Strategic Intelligence Ltd., Kate Mallinson, stwierdziła, że w ostatnich latach Chiny znacznie wzmocniły swoją pozycję w regionie i intensywnie rozwijają powiązania gospodarcze. W centrum rozmów mogą również znaleźć się kwestie barier handlowych i polityki taryfowej USA, szczególnie w kontekście decyzji administracji Donalda Trumpa.
Chiny wykazują zainteresowanie zasobami naturalnymi regionu, takimi jak uran, ropa naftowa czy metale ziem rzadkich. Ma to związek ze strategicznym znaczeniem Azji Centralnej jako szlaku tranzytowego do Europy. Osłabienie pozycji Rosji po rozpoczęciu wojny w Ukrainie stwarza dla Pekinu dodatkowe możliwości ekspansji. Szacuje się, że PKB regionu wynosi około 500 miliardów dolarów.
Wizyta Xi Jinpinga w Kazachstanie jest już trzecią od 2020 roku, co podkreśla priorytetowe znaczenie tego kraju w polityce zagranicznej Chin. Prezydent Tokajew, biegle władający językiem chińskim i posiadający doświadczenie dyplomatyczne w Chinach, kieruje państwem od 2019 roku i planuje przyciągnąć do 2029 roku inwestycje o wartości około 150 miliardów dolarów. Znaczna część tej kwoty może pochodzić właśnie z Chin.
Całkowity wolumen chińskich inwestycji w Kazachstanie przekroczył już 26 miliardów dolarów. Chiny należą do piątki największych inwestorów w tym kraju obok USA i Szwajcarii. Według szefa Wydziału Międzynarodowego Komitetu Centralnego KPCh Liu Jianchao, Chiny są zainteresowane rozwojem „kwitnącej Azji Centralnej” i dążą do pogłębionej współpracy.
Chiny jednocześnie zwiększają swoją obecność dyplomatyczną w krajach Globalnego Południa, biorąc udział w regionalnych szczytach z liderami Ameryki Łacińskiej, Afryki i Azji. W tym kontekście strategiczne znaczenie zyskuje współpraca w ramach BRICS, którego partnerami są również Kazachstan i Uzbekistan. Podczas planowanego na lipiec szczytu tej organizacji oczekuje się dyskusji na temat utworzenia wspólnej waluty.
Eksperci podkreślają, że rozwój chińskiej dyplomacji przyczynia się do zmniejszenia ryzyka niestabilności wewnętrznej w regionie, w tym potencjalnych konfliktów etnicznych i separatyzmu. Na seminariach naukowych w Szanghaju podkreślono znaczenie relacji z Azją Centralną dla wzmocnienia bezpieczeństwa narodowego.
Chiny intensywnie zawierają również nowe umowy biznesowe z krajami regionu, koncentrując się na sektorze energetycznym, transportowym i cyfrowym. Od 2023 roku Chiny stały się głównym partnerem handlowym Kazachstanu, wyprzedzając Rosję. Pomimo członkostwa Kazachstanu i Kirgistanu w Unii Celnej, obroty handlowe z Chinami rosną.
W latach 2022–2023 eksport chińskich towarów do Azji Centralnej wzrósł o ponad 40%. Firmy Huawei i BYD znacząco umocniły swoją pozycję w regionie. W okresie od stycznia do kwietnia 2025 roku tempo wzrostu eksportu pozostaje prawie trzykrotnie wyższe niż w analogicznym okresie 2021 roku.
Oczekuje się, że podczas obecnej wizyty zostanie podpisana seria nowych porozumień inwestycyjnych. Chińska korporacja East Hope Group ogłosiła plany budowy w Kazachstanie huty aluminium o rocznej wydajności 1 miliona ton. Całkowity koszt projektu przekracza 12 miliardów dolarów, a jego koordynacją zajmuje się państwowa spółka Kazakh Invest.
Przeczytaj także o tym, że Trump zapowiedział pokój między Izraelem a Iranem.
