Szwedzka Królewska Akademia Nauk 7 października ogłosiła laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za rok 2025. Wyróżnienie otrzymało trzech naukowców — John Clarke, Michèle Devoret i John Martinis — za eksperymentalne potwierdzenie makroskopowego tunelowania kwantowo-mechanicznego oraz kwantowania energii w obwodach elektrycznych, podaje geopolityka.org, powołując się na biuro prasowe Fundacji Nobla.
W połowie lat 80. XX wieku naukowcy przeprowadzili serię badań z wykorzystaniem obwodów nadprzewodnikowych, zdolnych do przewodzenia prądu bez oporu. Udało im się zaobserwować, jak w takich systemach ujawnia się efekt tunelowania kwantowego — zjawisko, w którym układ przechodzi ze stanu bez napięcia w stan z napięciem, „przechodząc” przez barierę energetyczną, podobnie jak cząstka w mechanice kwantowej.
Eksperymenty potwierdziły, że nawet w makroskopowych układach mogą występować zjawiska kwantowe charakterystyczne dla mikroskali. System pochłaniał i emitował energię jedynie w dyskretnych porcjach, co w pełni odpowiadało przewidywaniom teorii kwantowej. Wyniki te stały się podstawą rozwoju nowych kierunków technologii kwantowych — w tym komputerów kwantowych, kryptografii i czujników.
Nagroda Nobla z fizyki jest jedną z pierwszych, które Alfred Nobel ustanowił w swoim testamencie z 1895 roku. W 2023 roku wyróżnienie otrzymali John Hopfield i Geoffrey Hinton za wkład w rozwój sieci neuronowych.
W 2025 roku wysokość nagrody wynosi 11 milionów koron szwedzkich (około 1,05 miliona dolarów amerykańskich). Ogłoszenia laureatów trwają w trakcie Tygodnia Noblowskiego — od 6 do 13 października.
Przeczytaj także: W Chinach zbudowano najwyższy most na świecie: co wiadomo o wysokości, jak go budowano, współrzędne i gdzie się znajduje (FOTO).
