Inwestycje na giełdzie Ukrainy: co zmieniła wojna i na co się przygotować

Ukraińska giełda przeżywa dziś ożywienie. Przecież zmieniło się postrzeganie rynku, chętnych do inwestowania w obligacje rządowe jest znacznie więcej, a sam ten instrument inwestycyjny stał się bardziej przejrzysty i zrozumiały. Jednocześnie inwestorzy starają się bardziej szczegółowo zrozumieć, co dokładnie dzieje się na rynku i co może się zmienić w dającej się przewidzieć przyszłości.

Dokładnie temu się poświęciłem dyskusja na temat „Ukraińska giełda w czasie wojny: gdzie szukać szans?”, która odbyła się w ramach konferencji „Życie z odsetek”. Włączają się do dyskusji:

Sergey Fursa, bankier inwestycyjny, zastępca dyrektora Dragon Capital;

Andrey Zhurzhiy, założyciel firmy Inzhur, która została partnerem konferencji „Live on Interest”;

Taras Kozak, Prezes Grupy Inwestycyjnej UNIVER.

Rozmowę moderował ekspert finansowy strony „ Ministerstwo Finansów” Aleksiej Kozyrew. Od razu zaznaczmy, że zadanie to nie było łatwe, gdyż eksperci uparcie się spierali, wyrażając swoje opinie i stanowiska. Do jakich wniosków doszli eksperci odnośnie funkcjonowania ukraińskiej giełdy? Przeczytaj poniżej.

Co zmieniła wojna? Najważniejsze, że na Ukrainie sposób postrzegania rynku obligacji, jaki istniał w Związku Radzieckim, wreszcie odszedł w zapomnienie. Zastępca dyrektora Dragon Capital Siergiej Fursa powiedział, że jest to ryzykowne, a państwo zawsze będzie oszukiwać.

Zauważył, że dziś 70 miliardów hrywien obywateli zainwestowano w obligacje rządowe. A to bardzo duża kwota, jakiej nigdy wcześniej nie było.

„Zmienił się także sam format rynku, ponieważ stał się bardzo prosty. Zniknęła biurokracja, pojawiły się wnioski. Do tego historia o zakazie wycofywania kapitału, ludzie siedzą z pieniędzmi na Ukrainie i są zmuszeni je gdzieś wysłać. I dlatego widzimy, że przedsiębiorstwa działające na Ukrainie są zmuszone do inwestycji. Czasem nawet w nietypowych dla nas projektach, jak w tym roku w energetyce. Ludzie są zmuszeni inwestować w obligacje” – zauważył ekspert.

Prezes Grupy Inwestycyjnej UNIVER Taras Kozak uważa, że impulsem do wzrostu zainteresowania obligacjami rządowymi było wprowadzenie obligacji wojennych. Ich sprzedaż powierzyło Ministerstwo Rozwoju Cyfrowego i resort wywiązał się z tego zadania dość sprawnie.

„Dziś, żeby kupić obligacje rządowe, trzeba mieć 1000 UAH, Diyu i tyle. Wtedy wszystko dzieje się automatycznie i po pewnym czasie te 1000 UAH zostaje zwrócone wraz z odsetkami. I to wszystko jest bardzo proste. I stało się jasne, że obligacje to nie świstek papieru, o którym mówili nam dziadkowie, że kiedyś był emitowany w Unii zamiast wynagrodzeń, ale że to normalny instrument z normalną stopą zwrotu powyżej inflacji” – zauważył Taras Kozak.

Według niego od początku 2022 r. do listopada 2024 r. liczba Ukraińców, którzy zainwestowali w obligacje, wzrosła z 25 tys. do 200 tys. osób.

„Liczba osób korzystających z obligacji wzrosła 8-krotnie. Pierwszą z nich są Diya, czyli obligacje rządowe. Drugi to Monobank, który również w swojej aplikacji dał możliwość zakupu obligacji rządowych jednym kliknięciem. Dało to impuls do rozwoju rynku kapitałowego. Giełda, powiedziałbym, jest martwa” – stwierdził ekspert.

Założyciel Inzhur Andrey Zhurzhiy zgodził się z tezą Tarasa Kozaka, że giełda jako taka na Ukrainie jest martwa. Nadszedł moment i szansa na powstanie rynku kapitałowego, kiedy firmy inwestują w swoją reputację, w produkty.

Jednocześnie, jego zdaniem, tradycyjne inwestycje w nieruchomości, w fundamencie , również umarł jako taki, bo Ukrainiec nie jest gotowy. Teraz zaryzykuj inwestycję w fundację, aby zdobyć swoje metry kwadratowe. Jednak Ukraińcy chętniej inwestują razem z firmami takimi jak Inzhur (fundusz inwestycyjny na rynku nieruchomości, który generuje dochód pasywny).

„Inzhur ma dziś na pełną skalę 10 000 inwestorów. To 2,3 miliarda UAH pod zarządzaniem. Czyli 70 miliardów obligacji rządowych z całą machiną państwową i 2,3 miliarda małej firmy Inzhur. I wypłacono ponad 215 mln UAH dywidend” – zauważył Andriy Zhurzhiy.

Dlaczego inwestorzy wybierają obligacje rządowe? Eksperci byli zgodni, że obligacje rządowe to jeden z najbardziej stabilnych instrumentów inwestycyjnych na świecie dzień dzisiejszy. Taras Kozak zauważył, że rentowność obligacji rządowych oscyluje wokół 15-16%, w zależności od okresu, na jaki inwestujesz.

Jednocześnie nie ma podatku od dochodów z obligacji rządowych. W przeciwieństwie do depozytów czy innych instrumentów, których dochody opodatkowane są stawką 18% podatku dochodowego od osób fizycznych plus 1,5% podatku wojskowego (a może 5%, jeśli prezydent podpisze ustawę o zwiększeniu sił zbrojnych).

„Dane z ostatnich aukcji – w październiku państwo pozyskało najwięcej środków z obligacji skarbowych – ponad 100 miliardów hrywien w miesiąc. To po prostu bzdura, ogromne pieniądze” – zauważył Kozak, podkreślając, że jednocześnie spada rentowność obligacji skarbowych i dziś inwestorzy otrzymują mniej niż kilka miesięcy temu.

ekspert uważa, że że choć sytuacja jest dziwna, to pokazuje, że rynek jest bardzo stabilny, rentowność w zasadzie nie jest kwestionowana, Ukraińcy wierzą w obligacje rządowe, podobnie jak banki.

Ekspert finansowy portalu Ministerstwa Finansów Aleksiej Kozyrew jest przekonany, że państwo wkrótce zwiększy rentowność obligacji rządowych.

„Wierzę, że może zaistnieć sytuacja, że państwo będzie potrzebowało środków od osób prywatnych i przewiduję, że wkrótce one zwiększą rentowność o 0,5% - 1%. W hrywnach” – zauważył.

Czy chcą zobowiązać Ukraińców do wykupu obligacji rządowych z ich pensji? Kolejna kwestia, która była żywo omawiana przez ekspertów w ramach „Życia z odsetek” konferencja jest propozycją Przewodniczącego Komisji Rady Najwyższej ds. finansów, polityki podatkowej i celnej Daniila Getmantsewa w sprawie gromadzenia pieniędzy dla państwa, licząc 7% od wynagrodzenia każdego Ukraińca jako przejęcie obligacji rządowych.

Zastępca dyrektora Dragon Capital Siergiej Fursa poradził, aby nie bać się tej inicjatywy, ponieważ jego zdaniem nie zostanie ona wdrożona.

„Ten pomysł jest nieciekawy i jednocześnie nierealny. To zniszczy powstający rynek. Ponieważ kiedy kogoś zmuszasz, ludzie myślą, że nie jest to przydatne, jeśli jesteś do tego zmuszany. Dlatego nałożenie obligacji zabije rynek. Dlatego ten pomysł jest nieciekawy. A to nierealne, bo państwo ukraińskie podejmuje wyłącznie popularne decyzje. I ta decyzja jest bardzo niepopularna” – mówi ekspert.

Ponadto przypomniał, że zadłużenie zagraniczne Ukrainy stale rośnie, a obsługa tego długu będzie kosztowna dla budżetu i będzie to problemem w nadchodzących latach. Dlatego zdaniem Siergieja Fursy przyciąganie jeszcze większej ilości pieniędzy kosztownym długiem krajowym nie ma sensu. Bo państwa nie stać na tak duże zwiększenie długu, bo trzeba będzie go wtedy obsłużyć, a państwo może go nie „wyciągnąć”.

Czy obligacje korporacyjne są wiarygodne? Eksperci wspomnieli także o rynku obligacji korporacyjnych. Według Siergieja Fursy inwestorzy muszą przygotować się do wejścia na ten rynek, wykonując dwa poniższe kroki

Oceniając nawet nie zdolność do zapłaty, ale to, czy firmy będą chciały płacić. Oceń właściciela, zarząd i sposób, w jaki te firmy zachowywały się na przestrzeni swojej historii. Jest to bardzo ważne, ponieważ ukraińskie firmy często wykorzystują kryzysy, aby po prostu uniknąć płacenia odsetek inwestorom.

Przeprowadzenie analizy kredytowej wypłacalności firmy. Przeanalizuj rynek, na którym działa firma, finanse tej firmy. Być może skontaktuj się z analitykami w celu szczegółowego zbadania tego problemu.

Założyciel Inzhur Andrey Zhurzhiy przyznał, że nie wierzy w historię, w której inwestor samodzielnie przeprowadzi taką analizę. Z kolei uważa, że na Ukrainie w dalszym ciągu będą pojawiać się spółki zarządzające typu Inzhur, które stworzą fundusze, które nauczą inwestora detalicznego, jak zarabiać na inwestowaniu w określone projekty, a jednocześnie dadzą początek budowie rynku kapitałowego na Ukrainie.

„A potem mówimy: jeśli chcesz mieć miesięczny stały dochód pasywny, inwestuj w fundusze Inzhur z kontraktami w McDonald’s lub w supermarketach Silpo. Jeśli chcesz zarabiać na kapitalizacji, w nadchodzących tygodniach zostanie uruchomiony fundusz energetyczny. Firma zdobyła kontrakt z Ukrenergo na pięć lat. A strategia tego funduszu polega na wykorzystaniu tych pieniędzy na inwestycje w budowę nowej energii. Zawsze powtarzam, że Ukrainiec reaguje na to, że Rosjanie gaszą mu światła, inwestując swoje 1000 dolarów, czyli 10 000 hrywien, w budowanie nowego pokolenia” – zauważył Andrey Zhurzhiy.

Gdzie bezpośrednio dziś zainwestować 10 000 dolarów? Uczestnicy dyskusji byli zgodni co do tego, że inwestowanie na Ukrainie jest możliwe i konieczne. Jednocześnie Taras Kozak zauważył, że jeśli mówimy o inwestycji krótkoterminowej, np. na rok, to powinny to być instrumenty bardzo płynne i pewne: „To są przede wszystkim obligacje rządowe, to jest 10 -15% obligacje korporacyjne, są to fundusze np. nieruchomości znajdujące się w obrocie wtórnym.”

Jeśli chodzi o inwestycje długoterminowe, Siergiej Fursa podkreślił grunty rolne. Jednocześnie zgodził się z opinią Tarasa Kozaka. „Jeśli to inwestycja krótkoterminowa, to tak naprawdę tylko obligacje rządowe” – podsumował wicedyrektor Dragon Capital.