Jakie niuanse należy wziąć pod uwagę przy rejestracji za granicą (zdjęcie poglądowe: RBC-Ukraina/Vitaliy Nosach) Autor: Wasilina Kopytko
Ekspert: Michaił Łobunko
Ukraińscy mężczyźni w wieku od 16 do 60 lat, którzy przebywają za granicą, muszą zarejestrować się do służby wojskowej. W niektórych przypadkach odbywa się to automatycznie.
RBC-Ukraina zwróciła się do Michaiła Łobunki, prawnika zajmującego się prawem wojskowym w kancelarii prawnej Prikhodko & Partners, z pytaniem, kto może zarejestrować się do służby wojskowej za granicą.
- Kto podlega rejestracji wojskowej?
- Jakie są mechanizmy rejestracji?
- Jakie są niuanse?
Kto podlega rejestracji wojskowej?
„Nowa ustawa o mobilizacji, która weszła w życie w 2024 r., znacząco zmieniła zasady dotyczące mężczyzn w wieku poborowym. W szczególności od 1 czerwca 2024 r. anulowano możliwość swobodnego opuszczania Ukrainy przez mężczyzn mieszkających na stałe za granicą, nawet jeśli posiadali inne obywatelstwo” – mówi prawnik.
Jednocześnie wprowadzono automatyczną rejestrację obywateli za pośrednictwem systemów elektronicznych „Oberig” i „Trembita”, które integrują dane między agencjami rządowymi, w szczególności Państwową Służbą Migracyjną i Ministerstwem Obrony.
Ukraińscy mężczyźni w wieku od 16 do 60 lat muszą zarejestrować się do służby wojskowej za granicą. Proces ten zależy od kategorii wiekowej i czynności podejmowanych za granicą, np. złożenia dokumentów paszportowych w zagranicznych placówkach Ukrainy.
Jak to działa:
- Mężczyźni w wieku 16-25 lat są automatycznie wpisywani do Jednolitego Państwowego Rejestru Poborowych, Osób w Wieku Poborowym i Rezerwistów (ZSRR) bez konieczności przechodzenia badania lekarskiego. Dotyczy to osób, które starają się za granicą, np. o paszport. Dzięki temu uproszczeniu proces ten stanie się łatwiejszy dla studentów i młodych profesjonalistów przebywających poza Ukrainą;
- Mężczyźni w wieku 25–60 lat, którzy złożyli wniosek o paszport przed 24 kwietnia 2024 r., są automatycznie rejestrowani za pośrednictwem systemu Oberig. Ich dane, obejmujące informacje o miejscu zamieszkania i obywatelstwie, przekazywane są do TCC w celu rejestracji elektronicznego dokumentu wojskowego.
„Ciekawostką jest, że w przypadku młodszych grup wiekowych (16-25 lat) brak wymogu poddania się badaniom lekarskim był nieoczekiwanym uproszczeniem, podczas gdy w przypadku starszych kategorii obowiązuje bardziej szczegółowa rachunkowość” – mówi Lobunko.
Jakie są mechanizmy rejestracji?
Automatyzacja procesu stała się możliwa dzięki integracji rejestrów państwowych. System Oberig otrzymuje dane z takich organów jak: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Państwowa Służba Podatkowa, Państwowa Służba Graniczna, Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz Fundusz Emerytalny.
Przykładowo, złożenie wniosku o paszport za granicą automatycznie uruchamia kontrolę w systemie Trembita, który przesyła informacje do Ministerstwa Obrony; Oberig będzie wiedział wszystko: od danych paszportowych po miejsce zamieszkania.
Jakie są niuanse?
„Niektóre kategorie obywateli mogą uniknąć pewnych procedur. Na przykład osoby z poważnymi chorobami lub niepełnosprawnościami mogą być zwolnione z badań lekarskich, pod warunkiem dostarczenia odpowiednich dokumentów. Nie powoduje to jednak anulowania ich rejestracji w TCC i SP, jeśli spełniają kryteria wiekowe” – wyjaśnia prawnik.
Automatyczna rejestracja pozwala uniknąć konieczności osobistej wizyty w TCC, co jest znaczną ulgą dla Ukraińców za granicą. Oznacza to jednak również, że mężczyźni mogą zostać wpisani do rejestru bez ich bezpośredniej inicjatywy, co wymaga od nich większej świadomości swoich obowiązków. Od 2025 roku mężczyźni będą musieli również okazać aktualne dokumenty wojskowe, aby móc podróżować za granicę, co jeszcze bardziej podkreśla znaczenie rejestracji.
„Tak więc praktycznie wszyscy ukraińscy mężczyźni w wieku od 16 do 60 lat, którzy wchodzą w interakcje z agencjami rządowymi za granicą, w szczególności poprzez przetwarzanie dokumentów, muszą zarejestrować się w TCC i SP za granicą. Zmiany te odzwierciedlają chęć państwa, aby objąć opieką jak największą liczbę żołnierzy, niezależnie od miejsca ich zamieszkania, co jest krokiem w kontekście potrzeb mobilizacyjnych na rok 2025” – zauważa Lobunko.
Warto też zauważyć, że od początku 2025 roku na Ukrainie wszczęto prawie 10 tysięcy spraw z powodu niepłacenia grzywien za naruszenie obowiązku rejestracji wojskowej. Jest to niemal tyle samo, ile wynosi liczba przypadków w całym roku 2023.
Wcześniej pisaliśmy, że Rada Najwyższa rozpatruje już projekt ustawy nr 12093, który przewiduje 50-procentową zniżkę za terminowe zapłacenie grzywny za spóźnioną aktualizację danych o rejestracji wojskowej.
Przeczytaj pilne i ważne wiadomości o wojnie Rosji z Ukrainą na kanale RBC-Ukraina w Telegramie.
