Zdjęcie: Większość banków nie planuje podnoszenia oprocentowania kredytów (centrum prasowe NBU) Autor: Dmitrij Sidorow
Większość banków nie planuje podnoszenia oprocentowania kredytów, mimo podwyższenia podstawowej stopy procentowej NBU. Sektor bankowy nadal aktywnie udziela pożyczek dużym przedsiębiorstwom, opracowuje programy udzielania pożyczek wojsku i pozyskuje partnerów, aby obniżyć oprocentowanie pożyczek.
Więcej szczegółów na temat specyfiki udzielania pożyczek osobom prawnym i fizycznym można znaleźć w artykule RBC-Ukraina.
Treść:
- Stopa dyskontowa NBU i jej wpływ na koszt kredytów
- Na co i komu udzielane są pożyczki i na co
- Wymagania bankowe dla kredytobiorców
- Produkty kredytowe dla personelu wojskowego
- Jaki procent pożyczek nie jest spłacany?
- Wpływ wojny na pożyczanie
Stopa dyskontowa NBU i jej wpływ na koszt kredytów
Aby zbadać kluczowe aspekty udzielania pożyczek, RBC-Ukraina przeprowadził ankietę wśród dużych banków. Na liście respondentów znalazły się następujące instytucje: Oschadbank, OTP Bank, Pivdenny Bank, PUMB, PrivatBank, UnexBank i Raiffeisen Bank.
Jednym z kluczowych pytań ankiety była polityka banków w zakresie oprocentowania kredytów. Ta kwestia jest szczególnie aktualna teraz, ponieważ w marcu NBU podniósł główną stopę procentową z 14,5% do 15,5%. Krok ten powinien zwiększyć wartość pieniądza, a tym samym zmniejszyć inflację. Teoretycznie podniesienie stopy bazowej może doprowadzić do wzrostu oprocentowania depozytów bankowych i kredytów. Jednak większość banków ankietowanych przez RBC-Ukraina stwierdziła, że nie planuje zmiany oprocentowania kredytów po decyzji NBU.
„Zmiany w stopie bazowej NBU, które miały miejsce w tym roku, nie wpłynęły na wysokość stóp procentowych dla klientów” – mówi Maksym Gonczaruk, Kierownik Projektów w Departamencie Sprzedaży Detalicznej w OTP Banku. Podobny punkt widzenia został przedstawiony w publikacji banku PUMB.
Oschadbank zaznaczył, że aktywnie współpracuje z wieloma partnerami finansowymi, z którymi można dzielić ryzyko i obniżać koszty kredytów. W szczególności ułatwia to współpraca z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskim Funduszem Inwestycyjnym.
Zdjęcie: Narodowy Bank podniósł główną stopę procentową o 1% do 15,5% 7 marca (centrum prasowe NBU)
Szef Działu Kredytowego Departamentu Rozwoju Produktów Detalicznych UnexBanku Aleksandr Alimow powiedział RBC-Ukraina, że bank udziela wielu kredytów konsumenckich we współpracy z sieciami handlowymi. Sieci te ponoszą odpowiedzialność za płacenie odsetek i prowizji, a w zamian za to otrzymują wzrost sprzedaży swoich towarów. Dzięki takiemu podejściu bank może powstrzymać się od podnoszenia oprocentowania kredytów. Dodał, że aby banki komercyjne mogły podnieść stopy procentowe, podstawowa stopa procentowa NBU musi wzrosnąć o więcej niż 1%, np. o 2-3%.
Jednocześnie Bank Piwdenny zaznaczył, że podwyżka stopy bazowej nadal będzie miała wpływ na koszt kredytów udzielanych przez tę instytucję finansową, ponieważ jej stopy procentowe są powiązane z poziomem stopy bazowej NBU .
Większość ankietowanych banków stwierdziła również, że pomimo wojny, popyt na kredyty utrzymuje się. „Popyt na pożyczki pozostaje niezmiennie wysoki. W 2024 r. portfel pożyczek PUMB wzrósł o 66%, podczas gdy cały rynek wzrósł o 37%” – powiedział RBC-Ukraina Dmitry Koval, dyrektor działu Card and Passive Products Department of Retail Business w PUMB.
Komu i czemu udzielane są pożyczki?
PrivatBank i Pivdenny Bank planują utrzymać priorytetowe udzielanie pożyczek dużym przedsiębiorstwom. Privat będzie się koncentrował w szczególności na dostarczaniu kapitału przedsiębiorstwom z branży rolnej, spożywczej i przedsiębiorstwom z sektora handlowego.
„Finansowanie projektów energetycznych klientów jest również priorytetem. W związku z tym planujemy aktywnie zwiększać portfel kredytowy w segmencie dużych przedsiębiorstw” – poinformowało centrum prasowe PrivatBank w komentarzu dla RBC-Ukraine, dodając, że bank aktywnie finansuje projekty tworzenia rozproszonej generacji w celu zwiększenia niezależności energetycznej przedsiębiorstw.
Wiceprezes zarządu Banku Piwdennego Andriej Bukin powiedział, że w 2025 roku kluczowym obszarem dla instytucji finansowej będzie udzielanie kredytów przedsiębiorstwom prowadzącym zagraniczną działalność gospodarczą, potrzebującym kapitału obrotowego i realizującym transakcje walutowe. Główny menedżer prognozuje wzrost segmentu kredytów korporacyjnych w całym systemie bankowym o 15% do 2025 roku. Jednocześnie Bank Piwdenny stawia sobie za cel osiągnięcie wzrostu na poziomie 20-25%.
Bank Raiffeisen nadal udziela pożyczek kluczowym sektorom gospodarki, co jest szczególnie ważne w czasach wojny. Jednocześnie UnexBank rozszerza działalność w zakresie kredytów konsumenckich . Niedawno bank uruchomił program pożyczkowy, w ramach którego klient może zastawić swój samochód. Produkt ten powstał we współpracy z platformą Auto RIA.
Zdjęcie: Kredyty konsumenckie udzielane są pod zastaw samochodu (Getty Images)
Wymagania bankowe dla kredytobiorców
Najczęstszym wymogiem stawianym przyszłym kredytobiorcom jest pozytywna historia kredytowa, czyli brak zadłużeń, terminowe spłacanie zobowiązań w ramach współpracy z poprzednimi wierzycielami. Oczywiście pożyczkobiorca musi przedstawić dowód swoich dochodów lub plan rozwoju przedsiębiorstwa, który wygeneruje wymagany przepływ środków pieniężnych.
„Odmawia się głównie tym kredytobiorcom, którzy mają negatywną historię kredytową , niestabilną sytuację finansową, nieprzejrzysty model biznesowy lub którzy stwarzają nadmierne ryzyko kredytowe przy obsłudze zadłużenia” – powiedziała RBC-Ukraina Natalia Butkova-Vitvitskaya, członkini zarządu Oschadbanku.
Z kolei Maksym Gonczaruk z OTP Banku zauważył, że instytucja finansowa może odmówić udzielenia pożyczki osobie, która ma negatywną historię kredytową i już ma zadłużenie, które jest trudne do spłacenia.
Wojna wpłynęła na zmianę polityki banków odnośnie kryteriów przyznawania pożyczek. Zdaniem Andrieja Bukina z Pivdenny Bank banki zaczęły zwracać większą uwagę na lokalizację działalności i jakość zabezpieczeń.
Produkty kredytowe dla personelu wojskowego
W czasie wojny pojawia się również kwestia wprowadzenia preferencyjnych, przystępnych cenowo pożyczek dla personelu wojskowego, ich rodzin oraz osób, które powróciły z wojny i chcą rozpocząć własną działalność gospodarczą. W tym celu Oschadbank oferuje specjalny program Biznes 4.5.0, w którym mogą uczestniczyć wyżej wymienione kategorie ludności, a także firmy zatrudniające weteranów. W ramach tego programu bank może udzielić pożyczki do 5 milionów hrywien (dla startupów działających w ramach franczyzy na założenie działalności gospodarczej), a także przewidziano możliwość pozyskania międzynarodowych grantów i gwarancji.
Zdjęcie: Banki opracowują specjalne pożyczki preferencyjne dla personelu wojskowego i ich rodzin (Getty Images)
PrivatBank poinformował RBC-Ukraina w komentarzu, że instytucja finansowa aktywnie uczestniczy w państwowym programie udzielania kredytów hipotecznych eHome, którego największą liczbę klientów stanowią żołnierze i członkowie ich rodzin.
Raiffeisen Bank oferuje kartę debetową o nazwie „Vdyachnost”, z której weterani mogą korzystać bezpłatnie, otrzymując specjalne oferty, rabaty i zwroty gotówki od banku i jego partnerów.
Jaki procent pożyczek nie jest spłacany?
Ważnym wskaźnikiem działalności bankowej jest udział kredytów niespłacanych. Według danych Narodowego Banku Ukrainy na dzień 1 lutego 2025 r. wskaźnik ten wśród kredytów udzielonych sektorowi korporacyjnemu wyniósł 39,6%, a wśród kredytów udzielonych ludności – 15,6%.
Jednocześnie PrivatBank, którego portfel kredytowy na 2024 rok przekroczył 112 mld UAH, zapewnił, że jakość portfela kredytowego stopniowo się poprawia . Udział kredytów zagrożonych banku wśród klientów biznesowych nie przekracza 4-5%, a w niektórych segmentach biznesu wskaźnik ten wynosi poniżej 2%. Taka sama niska stopa procentowa obowiązuje w przypadku kredytów hipotecznych.
Dmitrij Kowal z PUMB Bank również zauważył poprawę dyscypliny finansowej w latach wojny. Pivdenny poinformował, że poziom niespłacanych kredytów wynosi zaledwie 5%, natomiast Raiffeisen Bank zaznaczył, że stale pracuje nad ograniczaniem ryzyka, co pozwala mu utrzymać stabilny poziom niespłacanych kredytów.
Maksym Gonczaruk z OTP Banku przyznał, że na początku wojny na szeroką skalę udział długu problemowego gwałtownie wzrósł – z 6% do 23%. „Jednak metodyczne i konsekwentne działania na rzecz rozwiązania problemu zadłużenia pozwoliły ustabilizować sytuację i zmniejszyć wolumen niespłacanych długów do 14% do końca 2024 r.” – dodał.
Wpływ wojny na pożyczanie
Wojna wywarła złożony wpływ na całą gospodarkę, a w szczególności na sektor bankowy. Na przykład Oschadbank przywiązuje większą wagę do oceny ryzyka i zaostrzył wymagania dla kredytobiorców. Ci ostatni również stali się ostrożniejsi, choć przedsiębiorstwa starają się rozwijać, także za pomocą pożyczonych środków.
Ciekawostki przedstawił Aleksander Alimow z UnexBank. Według niego, od początku pełnoskalowej inwazji udzielanie pożyczek na Ukrainie było zawieszone przez około pół roku. W tym okresie prowadzono aktywną komunikację z klientami i w razie potrzeby przeprowadzano restrukturyzację kredytów.
Zdjęcie: Na początku wojny udzielanie pożyczek przez banki zostało całkowicie wstrzymane (Getty Images)
„Już pół roku po lutym 2022 r. banki, w tym Unex Bank, zaczęły stopniowo przywracać kredytowanie gospodarki. W tej chwili wszystkie przedwojenne programy kredytowe działają, a nowe są opracowywane” – powiedział główny menedżer Unex Bank w komentarzu dla RBC-Ukraine.
Bank OTP poinformował, że w pełni wznowi udzielanie pożyczek obywatelom dopiero w 2023 r. , gdy popyt odbije i nadal będzie rósł.
Raiffeisen Bank zaznaczył, że jego polityka kredytowa jest planowo weryfikowana każdego roku, niezależnie od sytuacji politycznej i działań wojennych. „Aktualizacja uwzględnia zmiany w przepisach, wymagania organów regulacyjnych i zalecenia agencji rządowych” – wyjaśnia centrum prasowe instytucji finansowej.
Wojna i procesy inflacyjne wpłynęły na politykę kredytową sektora bankowego. Jednak większość banków pozostawiła oprocentowanie kredytów na dotychczasowym poziomie, wymagania stawiane kredytobiorcom również nie zmieniły się znacząco, a jedynie kilka instytucji finansowych zaczęło brać pod uwagę składnik geograficzny. Banki aktywnie pracują nad obniżeniem poziomu problematycznych kredytów i skupiają się na udzielaniu pożyczek zarówno przedsiębiorstwom, jak i sile nabywczej społeczeństwa.
