Antoni Koniuszewski

Można by na samym początku zapytać, co Arktyka może mieć wspólnego ze Słowiańszczyzną i z jej najistotniejszymi problemami? Otóż ma! Przede wszystkim, gdy oceany i morza potraktujemy jako przedłużenie lądowych granic, ten niegościnny obszar tworzy najdłuższą granicę Rosji, a zatem i Słowiańszczyzny.

  Michał Jarocki

Aktualizacja strategii zaangażowania operacyjnego marynarki wojennej USA (US Navy) w Arktyce to naturalna konsekwencja wzrostu znaczenia tego regionu dla interesu strategicznego Stanów Zjednoczonych. Amerykańskie siły zbrojne stanowią jedno z narzędzi, służących do realizacji założeń polityki arktycznej Waszyngtonu, a ich znaczenie będzie wzrastać wraz z postępującymi zmianami klimatycznymi na Dalekiej Północy. 

  Rafał Ciastoń

Federacja Rosyjska może pochwalić się statusem supermocarstwa wyłącznie w zakresie jednej dziedziny – ilości (i stopnia nowoczesności) posiadanej broni jądrowej. Jeśli przyjrzeć się procesowi modernizacji Strategicznych Wojsk Rakietowych (SWR) oraz morskiego i lotniczego komponentu rosyjskich sił nuklearnych, łatwo zauważyć, że należy on do najbardziej ambitnych programów modernizacyjnych sił zbrojnych w ogóle. Jakie są tego powody? 

  dr Przemysław Sieradzan

Archipelagi Wyspy Aleuckich i Wysp Komandorskich nader rzadko wzbudzają zainteresowanie geografów politycznych, politologów, geostrategów i geopolityków. Powszechnie uznawane są za obszar peryferyjny, o marginalnym znaczeniu dla światowego bezpieczeństwa. Tego rodzaju wnioskom może sprzyjać utrwalona konwencja kreślenia map świata, w których centrum znajduje się punkt przecięcia równika i południka zerowego. Należy pamiętać, że kartografia kształtuje świadomość geopolityczną. Sposób, w jaki kreślone są mapy, w znacznym stopniu wpływa na percepcję ładu światowego nie tylko przez opinię publiczną, lecz również przez analityków, strategów, uczonych lub dziennikarzy.

geopolityka  Michał Jarocki

Stany Zjednoczone przez długi czas zdawały się marginalizować znaczenie Dalekiej Północy z perspektywy swych interesów strategicznych. Nawet w okresie ożywionego zainteresowania regionem ze strony pozostałych państw arktycznych, USA koncentrowały swe środki i narzędzia na aktywności polityczno-wojskowej w innych częściach świata. Dopiero ostatnie lata amerykańskiego zaangażowania w Arktyce świadczą o tym, że Waszyngton zaczyna dostrzegać znaczenie, jakiego region ten zaczął nabierać we współczesnych stosunkach międzynarodowych. 

geopolityka  Michał Jarocki

W ostatnich latach Sojusz Północnoatlantycki zdaje się przejawiać coraz większą świadomość roli i wagi przemian geopolitycznych, mających miejsce w Arktyce. Do niedawna marginalizowany, region ten staje się coraz istotniejszy z punktu widzenia interesów strategicznych Sojuszu. Wzrost zainteresowania NATO Daleką Północą jest tym bardziej dynamiczny, że pokrywa się ona geograficznie z obszarem obowiązywania postanowień Traktatu Waszyngtońskiego, a wiele jego państw członkowskich jest głównymi aktorami wydarzeń, mających miejsce w tej części świata. 

  Michał Jarocki

Zmiany klimatyczne w Arktyce nie pozostają bez wpływu na sytuację polityczną Grenlandii. Znajdująca się w politycznej zależności od Danii wyspa staje się istotnym czynnikiem przemian geopolitycznych, mających miejsce w regionie. Są one dla niej z jednej strony szansą na uzyskanie daleko idącej autonomii, która w dłuższej perspektywie mogłaby przerodzić się w pełną suwerenność. Z drugiej zaś, długoterminowe konsekwencje przewidywanych wydarzeń mogą okazać się zgubne dla jej struktury społecznej i struktur państwowych.

Zainteresowanie regionem Arktyki osiągnęło największe nasilenie w okresie Zimnej Wojny (druga połowa XX w.). Wówczas to obszar Dalekiej Północy stał się areną intensywnej i prowadzonej z wielkim rozmachem militarnej rywalizacji strategicznej pomiędzy dwoma największymi ówczesnymi mocarstwami: Stanami Zjednoczonymi oraz ZSRR. Powyższy fakt determinowany był przez szereg czynników, spośród których najważniejszym było geograficzne położenie regionu. Ze wszystkich obszarów rywalizacji pomiędzy wspomnianymi podmiotami, Arktyka stanowiła ten kluczowy, głównie ze względu na fakt najmniejszej odległości pomiędzy północnymi wybrzeżami terytoriów obu stron.

  Mariusz Bafia, Agata Bartosik,
Magdalena Drwal, Michał Gajdzica

Spór o podział Arktyki wydaje się nieunikniony. Nie ma również dokładnej pewności co do formy tego sporu, czy będą to jedynie dyplomatyczne zatargi, czy jednak przerodzi się on w konflikt wojenny lub nowy wyścig zbrojeń. Przedstawiamy wyniki analizy w tym zakresie.

geopolityka  Michał Jarocki

Zmiany klimatyczne na obszarze Arktyki nie pozostają bez wpływu na politykę regionalną Danii. Postępujące ocieplenie klimatu na Dalekiej Północy przykuwa uwagę Kopenhagi. Skutki polityczne oraz energetyczne mających miejsce wydarzeń, konwertują percepcję duńskich interesów narodowych w regionie. Kształtują też postawę duńskich władz w stosunku do państw sąsiednich.